پاکی: اهل حق باید درون و برونش از هر حیث و هر جهت، و به هر اسم و
بر طبق کلام سرانجام (کتاب مقدس اهل حق)، مسلک اهل حق از روز ازل وجود داشته و تعلیماتش به صورت سِر نزد انبیا و اولیا بوده و در هر دوران به گروه معدودی از یاران محرم منتقل شده است. تا اینکه در قرن هفتم هجری، سلطان اسحاق آن اسرار ازلی را به صورت قانون به یارانش ابلاغ کرد، از این رو، بنیانگذار این مسلک محسوب میشود.[7]
یاران: یاران سلطان اسحاق به گروههای زیر تقسیم شدهاند: هفتن، هفتوانه، هفت نفر اهل قول طاس، هفت هفتوان، چهل تن، چهل چهل تنان، هفتاد و دو پیر، نود و نه پیر شاهو، شصت و شش غلام کمربند زرین، هزار و یک غلام خواجه صفت، بیور هزار غلام و بی ون غلام.[8]
هفتن: مخفف هفت تن است، که از یاران طبقه? اول سلطان اسحاق محسوب میشوند. آنها برای هدایت مردم، در هر دورانی در قالب انبیا و خاصان ظاهر میشوند.[9]
هفتن دارای مقام هفت ملک مقرباند و نام آنها به شرح زیر است: پیر بنیامین (هم مقام و هم ذات جبرئیل مامور هدایت جهت رستگاری) سمت پیری بر عموم اهل حق را داشته است. داود (هم مقام اسرافیل مأمور نفخ صور جهت بیداری) سمت دلیلی بر عموم اهل حق را عهده دار بود. سومین یار سلطان، پیرموسی بود که سمت دفترداری و منشی سلطان را برعهده داشت. او هم ذات میکائیل بود که مأمور ثبت اعمال است. مصطفی داودان (هم ذات عزرائیل مامور غضب و قبض روح) ریاست امور انتظامات را عهده دار بود. خاتون دایراک ملقبه به خاتون رمزبار (هم مقام حورالعین) علاوه بر اینکه مادر سلطان بود، شفیع یاران و رئیس جامعه نسوان اهل حق نیز بود. شاه ابراهیم و بابا یادگار (شاه یادگار) نیابت سلطنت عرفانی سلطان را داشتهاند، از آنجایی که سلطان خودش لقب شاهی معنوی داشت آنان را هم شاه خطاب کرد. شاه ابراهیم هم مقام عقیق (ملک طیار) و بابایادگار هم مقام ایوت میباشد.[10]
شرط ورود به مسلک اهل حق
سرسپردن: بر طبق کلام سرانجام هر فرد اهل حق (ذکور و اناث) مکلف است سر خود را توسط پیر و دلیل بسپارد در غیر اینصورت اهل حق محسوب نمیشود.[11] افراد سرسپرده به دو گروه چکیده و چسبیده تقسیم میشوند. چکیده شامل کسانی است که نسل اندر نسل اهل حق بودهاند. چسبیده شامل گروهی است که بر اثر بیداری باطن و از روی علاقه به مسلک اهل حق گرویدهاند.[12]
خاندانها: طبق دستور مرام اهل حق هر یک از پیروان مسلک اهل حق مکلف به داشتن پیر و دلیل برای سرسپردن میباشند.[13] در زمان سلطان اسحاق بنیامین سمت پیری و داود سمت دلیلی بر عموم اهل حق داشتند. ولی به دلیل عدم تأهل و نداشتن اولاد، سلطان اسحاق هفت خاندان به نام سادات خاندان حقیقت دائر نمود تا نسلهای آیندهی پیرو مسلک اهل حق، در هر زمان پیر و دلیل داشته باشند.[14]
اسامی خاندانها عبارتاند از: 1- خاندان شاه ابراهیم، 2- خاندان عالی قلندر، 3- خاندان بابایادگار 4- خاندان سید ابوالوفا 5- خاندان میرسور، 6- خاندان سید مصفا، 7- خاندان حاجی بابو عیسی.
بعد از سلطان اسحاق در قرون یازدهم و دوازدهم و سیزدهم هجری چهار خاندان دیگر نیز به اسامی ذوالنوری، آتش بیگ، شاه حیاس، بابا حیدر دائر گردید.[15] صفیزاده نام خاندان بابو عیسی را باویسی و خاندان سید مصفا را مصطفایی ثبت کرده است.[16]
مقدسات اهل حق
کلام سرانجام: کلام سرانجام عبارت است از آداب و رسوم مسلکی و عبادات اهل حق که توسط سلطان اسحاق و یارانش بیان و نسل به نسل منتقل شده است.[17] در قرون اولیه? تأسیس مسلک اهل حق، انتقال این متون توسط کلامخوانها صورت میگرفت، ولی بعدها ثبت آنها آغاز شد. این کلامها به تدریج به سبب سهلانگاری بعضی از کلام خوانها، فراموشی و همچنین سروده شدن کلامهایی به زبانهای کردی، ترکی توسط بزرگان اهل حق با یکدیگر تفاوتهایی پیدا کردند که این عوامل سبب جدایی برخی از جماعات اهل حق شد و امروزه نمیتوان کلامهایی که در بین اهل حق یافت میشود را همگی معتبر محسوب کرد.[18][19]
جم و جم خانه: محلی است که اهل حق برای اجرای مراسم خاص خود در آنجا جمع میشوند. از اینرو در بین پیروان اهل حق از اهمیت خاصی برخوردار است.[20] از نظر اهل حق شرکت در جم به جای عبادات دائمی، کافی است.[21] مینورسکی معتقد است در میان پیروان اهل حق عبادت فردی کمتر مورد توجه قرار گرفته به طوری که آنها اهمیت فراوانی برای اجتماع کردن (جم) قائلاند، زیرا در نزد آنها جم گشاینده? مشکلات است. جم در اوقات ثابتی تشکیل میشود و در جم خانه به هنگام عبادت کلامها همراه با طنبور و با صدای بلند خوانده میشود. مراسمی مانند سرسپردن، ازدواج و نامگذاری کودک و ... نیز در جمخانه انجام میشود.[20]
نذر و نیاز: آنچه در جمخانه به عنوان نذر و بر طبق قانون اهل حق دعا داده شود را نذر گویند.[22] نذر و نیاز از واجبات یارسان است[23] و در نزد اهل حق از اهمیت و احترام ویژهای برخوردار است.[24][25]
روزه اهل حق: هر اهل حق مؤظف است سه روز در سال روزه دار باشد. پیروان اهل حق غالباً، آن را در زمستان به جای میآورند و به آن «روزه مرنوی» گویند. با این حال در مورد تاریخ و نام این سه روز بین تمامی گروههای اهل حق وحدت عقیده وجود ندارد. حتی گروههایی از اهل حق از جمله آتش بگی روزه مرنوی را بر خود حرام میدانند و آن را بهجای نمیآورند.[26]
ارکان اهل حق
ارکان مسلک اهل حق بر روی چهار پایه قرار دارد: پاکی، راستی، نیستی و ردآ.[27][28]
پاکی: اهل حق باید درون و برونش از هر حیث و هر جهت، و به هر اسم و رسم پاک باشد. یعنی در ظاهر جسم و لباس و مکان و کسب و خوراکش، و در باطن اندیشه و گفتار و کردارش، تماما پاک و بیغل و غش باشد.
راستی: راه راست رفتن است، و آن به جای آوردن دستورات و ترک نواهی خداست. بعبارةاخری بندگی به خدا و پرهیز از دروغ و گناه را راه راست گویند.
نیستی، یعنی نیست و نابود کردن کبر و غرور و خودپسندی و خودخواهی و هوا و هوس نفسانی و طغیان شهوانی و تمام رذایل اخلاقی از خودش، و به طور مطلق تسلیم مقدرات شود: غیر از رضای خدا چیزی نخواهد، و بعبارةاخری از خود بیخود و فنا فیالله گردد.
ردآ، خدمت و کمک و فداکاری بیریا نسبت به مخلوق خداست، چنان باشد «رنج خود و راحت یاران طلب» بر او صدق کند. - خرید پکیج بی نظیر تغذیه اسلامی و طب قرآنی از زبان حکمای بزرگ (دکتر خدادادی و دکتر روازاده) /اورجینالDVD
- خرید مجموعه سورس های آماده C++
- خرید سی دی مجموعه آموزشی جامع شبکه /اورجینال
- خرید پکیج پیشرفته کامل طرح های توجیهی(شامل 850 طرح) در یک DVD/ اصل
- خرید سی دی آموزش دلفی 2010 مولتی مدیا/اورجینال
- خرید مجموعه سخنرانیهای حجت الاسلام مهدی دانشمند/اورجینال
- خرید 1100 طرح سه بعدی و پلان آماده از ویلاها و منازل مسکونی2011
- خرید تست های کمکی برای آزمون ورودی کارشناسی ارشد (رشته حقوق ) با کیفیت اور جینال
- خرید 700 طرح توجیهی بسته جامع
- خرید آموزش تعمیرات و سرویس خودرو نیسان ماکسیما/اورجینال
- خرید اینترنتی نرم افزار نور احکام 5cd/اورجینال
- خرید مجموعه کامل معماری:بیش از هزار پلان و طرح سه بعدی+هزاران طرح دکوراسیون ومبلمان داخلی مسکونی و ../3dvd/اورجینال
- فروش مجموعه ارزشمند آموزش تصویری رساله توضیح المسایل/اورجینال
- خرید آموزش طراحی دکوراسیون داخلی / کابینت و آشپزخانه اورجینال
- خرید اینترنتی مجموعه مداحی محرم و صف اورجینال
- خرید سی دی آموزش برق ساختمان درجه یک
- خرید سی دی مجموعه 18 جلسه سخنرانی استاد پناهیان اورجینال
- خرید آموزش تعمیرات حرفه ای موبایل و کامپیوتر -معادل 13 سی دی + مجصول هدیه /اورجینال
- خرید سی دی سخنرانی حجت الاسلام معمار منتظرین اورجینال
- خرید کاملترین مجموعه آموزش تعمیرات پژو405 و سمند و زانتیا